Odjeci 1917. – nezaboravnih 100 godina

Evropska unije je za nas u Crnoj Gori odgovor na strahove, ne samo na ratne strahote, već i na ono što se desilo sa našom državom i nacijom, kazao je ministar evropskih poslova Aleksandar Andrija Pejović na konferenciji “Evropski horizonti 1917. – značaj i naučene lekcije”.

Ova konferencija održana je u okviru Evropskih dana umrežavanja koji su u Crnoj Gori okupili istoričare, civilne aktiviste, novinare i mlade iz sedam evropskih i balkanskih zemalja na debati o  prethodnih 100 godina Evrope. 

“Treba da budemo sretni što imamo okvir koji je 1917. nedostajao, a zbog kojeg danas možemo biti sigurniji i mirniji”, kazao je Pejović.

On je kazao da naši horizonti moraju biti okrenuti budućnosti, miru, saradnji.

“Horizonti su danas dinamičniji, svijetliji, prihvatljiviji, i vjerujem da smo dosta naučili u prethodnih 100 godina”, kazao je ministar evropskih poslova.

On je kazao da je Evropa za 100 godina naučila dovoljno da ne bi ponavljala iste greške.

“Današnja Evropa je nekad bila centar tragične istorije 20. vijeka”, saopštio je Pejović.

Milica Kovačević iz CDT-a kazala je da je cilj skupa da vidimo kako su se EU vrijednosti mijenjale i da se zapitamo sebe gdje je Crna Gora u tome.

“Želimo da na jedan drugi način komuniciramo o Evropi”, kazala je Kovačević.

Svijetli horizonti slavne ’17-te

Na prvom panelu “Horizonti evropske istorije i politike od 1917. do 2017”, istoričar Boban Batrićević kazao je da je 1917. jedna od najznačajnijih godina i priča o njoj se neće završiti 2017. već će se tražiti horizonti interpretativne širine koji će nam više približiti što se tada zbivalo.

Batrićević je podsjećajući na važne događaje koji su se dešavali od 1917. do danas kazao da su ideje iz 1917. na pravi način proklamovane svijetu 1945. – jer je svijet u strahu, da se ponovo ne stvori fašizam u Evropi, nastojao da pravednije postupa i sprovodi te vrijednosti.

Detaljnije možete pročitati u njegovom autorskom tekstu >>>

Miloš Perović iz organizacije HMM iz Novog Sada govorio je o pozitivnim aspektima Oktobarske revolucije  podsjećajući da je su tada po prvi put “mali ljudi” – radnici I seljaci postali bitan subjekat u društvu.

“Politika više nije bila privilegija samo za bogate. Stepen socijalne nejednakosti je redukovan na najmanju moguću mjeru. Žene su igrale zapaženu, možda i odlučujući ulogu u revolucionarnom period u SSSR-u. Žene su se izborile za pravo glasa u cjelokupnoj ljudskoj istoriji, tada je uslijedilo i masovno zapošljavanje žena, a 1920. u SSSR je prvi put legalizovano pravo na abortus”.

 

Perović je kazao da “bez obzira što je u SSSR-u bila iskrivljena verzija komunizma, raspadom tog saveza došlo je do kraha lijeve ideje”.

“Nemamo progresivne političke alternative aktuelnim politikama. Sve alternative dolaze iz redova ekstremne desnice, i u svakoj zemlji postoji fašistička partija kojoj se ljudi priklanjaju kao da u njoj traže revolucionalni zanos. I to je glavni problem današnjeg svijeta”, kazao je on.

Branko Sekulić iz Udruge Fališ iz Hrvatske kazao je da je naivan svako ko misli da bez religije može napraviti neki društveni pomak.

 

 

 

 

 

 

 

“Ništa nije brutalnije od ćutnje crkve i toga što ona podržava retrogradne snage”, kazao je Sekulić.

On smatra da crkva nije problem u balkanskim zemljama i da je ona doprinijela razvoju kulture i uradila mnoge dobre stvari, ali da postoje ljudi u crkvi koji su problem i ne treba se libiti pomenuti ih.

Malgorzata Bonikowska, istoričarka iz Poljske kazala da se u Evropi religija vraća na scenu:

“Nekad su ljudi obeshrabrivani da idu u crkvu, a sada je drugačije”.

 

Ona smatra da se politička mapa Evrope značajno promijenila prije sto godina:

“A danas političari, naročito radikalni, vraćaju nazad pitanja o granicama. Nacionalizam I separatizam stvaraju tenzije”.

Peter Remeni, civilni aktivista iz Mađarske kazao je da države Centralne Evrope moraju naučiti da sarađuju međusobno i da udružuju resurse i tako da prevazilaze spoljni uticaj.

“Međutim, kad smo neprijateljski nastrojeni jedni prema drugima, onda padamo pod spoljni uticaj Zapada i Istoka”.

On je kazao da je saradnja EU od vitalnog značaka za Centralnu Evropu.

Umjetnost i prava u Evropi

Na drugom panelu “Odjeci 1917. kroz stvaranje evropskih vrijednosti u kulturi, umjetnosti i evropskom načinu življenja”, istoričarka umjetnosti Tatjana Koprivica govorila je o najznačajnijim momentima u evropskoj umjetnosti koji su obilježili prethodnih 100 godina.

 

Detaljnije možete pročitati u njenom autorskom tekstu >>> 

Laura Pietrosanti iz organizacije Opera Nomadi iz Italije govorila je o fenomenu Roma u Evropi – o naciji bez zemlje.

“U političkoj istoriji Evrope se javila zahtjev za većom zastupljenošću. Uključeni u proces transformacije, novi romski pokret pojavio se kako bi se osnažili kao zajednica i doprinijelo se njegovom uključivanju”.

Civilna aktivistkinja Sonja Dragović govoreći o urbanom življenju u Evropi rekla je da je  bicikl nekada bio igračka za bogate mladiće.

“Masovnije korišćenje bicikla od strane žena je bilo u sprezi sa feminističkim pokretom”.

Ona je kazala i da je biciklo dobrim dijelom odgovorno  za odbacivanje neugodne odjeće koja se nosila do početka 20. vijeka.

Frederic Fabre iz belgijske organizacije European Project Association smatra da je Prvi svjetski rat bio prekretnica za većinu ženskih organizacija u većini zemalja Evrope.

“Nakon toga smo svjesni stagnacije pokreta. Postojalo je zlatno doba koje je postojalo četiri godine, a nakon toga dakle stagnacija, narocito na tržištu rada. Danas mogu reći da imamo slabu zastupljenost žena na tržištu rada i u životu uopšte”.

U okviru Evropskih dana umrežavanja CDT je na Cetinju organizovana posjeta istorijskom jezgru grada, sa akcentom na poslanstava evropskih zemalja sa kraja XIX i početka XX vijeka, posjeta muzeju kralja Nikole i galeriji “Miodrag Dado Đurić”.

Tokom posjete istoričar Boban Batrićević i istoričarka umjetnosti Tatjana Koprivica, učesnicima su o evropskih horizontima 1917. godine i njihovom uticaju na Crnu Goru.

Noć prije u Podgorici je organizovan prijem  za partnere, istoričare, predstavnike medija, civilnog sektora i državnih organa na kojem su govorili Milica Kovačević iz CDT-a, kulturni radnik Janko Ljumović i istoričarka umjetnosti Tatjana Koprivica.

Tekst je urađen u okviru projekta “Evropski horizonti 1917. godine – značaj i naučene lekcije” koji je finansijski podržala Evropska komisija kroz program Evropa za građane. Sadržaj je isključiva odgovornost Centra za demokratsku tranziciju i ni na koji način ne odražava stavove donatora.